درس نوزدهم نکته ی اوّل: 

به عبارت ها و جمله های زير توجّه کنيد:
الف:
کيسه های خاکی و خونی
موشک و خمپاره و ترکش
تيرهای وحشی و سرکش
گيج و سرگردان
ب:
باز هم خواند و تماشا کرد.
امروز هم به مدرسه آمديم و درسی تازه خوانديم.

به نظر شما، کاربرد حرف « و »در عبارت ها و جمله های بالا چه تفاوتی با يکديگر دارد؟ در جملات قسمت« ب»،حرف{و}دو جمله را به هم پيوند داده است امّا در عبارت های قسمت {الف}، « و»ميان دو يا چند کلمه قرار گرفته و آن ها را به هم پيوسته است. 

 همان گونه که می بينيد « و» در عبارت های بخش« الف » دو یاچند کلمه را به هم پیوند داده است. به اين نوع« و»واو عطف می گويند. ،« و» است

در جمله های بخش{ب}،{و} دو جمله را به هم ربط داده است به این نوع {واو}
 که معمولاً پس از فعل می آید و دو جمله را به هم می پیوندد، حرف ربط یا پیوند می گویند.

                               درس هفدهم نکته دوم

برای نوشتن يک متن ادبی چه بايد کرد؟ چه کنيم تا متنی زيبا،جذّاب و اثرگذار
بنويسيم؟
همان گونه که پيش تر خوانديم، استفاده از تشبيه، شبکه های معنايی، تشخيص، تضمين، تلميح و
ديگر آرايه های ادبی، متن را خواندنی و دل نشين می سازد.
آثار بزرگ ادبی با بهره گیری از همین زیبایی ها به وجود آمده اند. پرورش و آفرینش زیبایی در
متن، از راه های زیر امکان پذیر است:
١ استفاده از توصیف، تخیّل و فضاسازی
٢ بهره گیری از عناصر ادبی؛ مانند تشبیه، تشخیص، شبکه ی معنایی
٣ ارتباط و انسجام متن
٤ بهره گیری از آیات، روایات، سخنان زیبا، اشعار و امثال و حکم

به جملات زير دقّت کنيد:
در اين سرزمين، مردان و زنان بزرگ زيسته اند.
حرف اضافه متمّم
فردای اين سرزمين، به بزرگانی چون سعدی و حافظ نيازمند است.
حرف اضافه متمّم
فردا را با سه چيز می توان ساخت.
حرف اضافه متمّم
و … حرف اضافه نام دارند. هرگاه حرف اضافه بر سر کلمه ها يا گروه « از » ،« با » ،« به » ،« در »
کلمات پس از خود بيايند، به اين گونه از کلمه ها يا گروه کلمات متمّم می گويند. متمّم مانند نهاد، مفعول،
مسند، يکی از نقش های دستوری است که توضيحی بي شتر درباره ی جمله می دهد.

نکته ی دوم: نوشتن شرح حال بزرگان علم و ادب از گذشته تاکنون مرسوم بوده است. به این
گونه کتاب ها تذکره می گفتند. تذکره به معنی یادآوری است. دراین کتاب ها زندگی، آثار و احوال و
سخنان بزرگان مطرح می شود.
ی عطّار نیشابوری است. این کتاب به شرح احوال و { تذکرةالاولیا } از کتاب { زن پارسا } متن
گفتار تعدادی از عارفان و پارسایان پرداخته است.

پیش از این با نمونه هایی از نثر گذشته {دیروزی} و چند ویژگی آن آشنا شدیم. نوشته های این
درس، متن هایی از آثار گذشته هستند که در حدود هزار سال پیش نوشته شده اند. به جمله هایی از متن
دقّت کنید:
بیفتاد و دستش بشکست.
دایم، روزه داشتی و همه ی شب نماز کردی و تا روز بر پای بودی.
مادر حسنک، زنی بود سخت جگر آور.
اگر قرار باشد جملات را به فارسی امروز بنویسیم، در ساخت فعل و ترتیب اجزای جمله، چه
تغییری ایجاد می شود؟
در آغاز افعال حذف می شود: چ ب} ، در جمله ی اوّل
بیفتاد ← افتاد.
استمراری به اوّل آن ها افزوده می گردد:{ می } ، پایانی افعال { ی} در جمله ی دوم به جای
داشتی ← می داشت
در جمله ی سوم، جای اجزای جمله تغییر می یابد:
مادر حسنک زنی بود سخت جگرآور ← مادر حسنک زنی سخت جگرآور بود.
البتّه در بازگردانی یک متن کهن به متن امروزی، تنها در ساخت فعل ها و جابه جایی اجزای
جمله تغییر پدید نمی آید بلکه واژه ها نیز به واژه های امروزی تبدیل می شوند:
جگرآور ← شجاع، روزه داشتی ← روزه می گرفت، نماز کردی ← نماز می خواند